Pacjent: Panie doktorze a czy konieczne będą dodatkowe okulary do czytania?
Optometrysta: W Pani przypadku nie zachodzi taka potrzeba. Pragnę nadmienić, iż nie jestem lekarzem a optometrystą.
Pacjent: Kim?….
Właśnie, kim? Coraz częściej spotykamy się z osobą optometrysty zarówno w salonach optycznych, w centrach medycznych lub okulistycznych. Kim jest optometrysta, jakie ma zadanie oraz uprawnienia? Tym się dzisiaj zajmiemy.
Optometria nie jest najnowszą dziedzina nauki. W Polsce możemy się z nią zetknąć już od niemal 30 lat. Mimo tego, dalej mało osób ją zna. Według definicji zawodu optometrysta to wyuczony i regulowany zawód medyczny. Specjaliści Ci praktykują w zakresie doboru pomocy wzrokowych (okularów, soczewek kontaktowych lub pomocy dla słabowidzących), prowadzą rehabilitację wzrokową (terapię widzenia) oraz zapewniają podstawową diagnostykę chorobową. Aby wykonywać ten zawód należy ukończyć studia kierunkowe magisterskie, magistra inżyniera lub studia podyplomowe. Osoby te nie otrzymują tytułu zawodowego doktora.
Wśród pacjentów można się spotkać z różną wymową nazwy zawodu. Część językoznawców postulowała, iż zważywszy na powiązania językowe osobę wykształconą w optometrii powinno nazywać się optometrą (analogicznie jak specjalistę pediatrii nazywamy pediatrą). Mimo tego nazwą obowiązującą jest Optometrysta/Optometrysta.
Optometryści najczęściej stanowią specjalistę pierwszego kontaktu, w przypadku odkrycia negatywnych objawów ze strony oczu. Jeśli problem stanowi wada wzroku, wada układu wzrokowego wtedy zapewnia on niezbędną pomoc. Jeśli problem stanowi trwający stan chorobowy, optometrysta zawsze kieruje do lekarza okulisty lub lekarza właściwej specjalizacji. Musimy pamiętać, iż optometrysta nie leczy!
DODATKOWE SPECJALIZACJE…
Osoby praktykujące optometrię zazwyczaj posiadają rozległą wiedzę dzięki czemu mogą zmierzyć się z niemal każdym przypadkiem. Wielu optometrystów wybiera dodatkową specjalizację w wąskim wycinku dziedziny zapewniając jeszcze lepszą pomoc swoim pacjentom. Najczęściej możemy spotkać się z specjalistą kontaktologii, klinicznym, terapeutą widzenia oraz optometrystą pediatrycznym.
Kontaktolog – praktykuje w doborze soczewek kontaktowych. Pomimo, iż większość optometrystów dobiera soczewki, ci specjaliści dobierają soczewki twarde, hybrydowe oraz ortokeratologiczne (niwelujące wadę wzroku).
Optometrysta kliniczny – skupia się najczęściej na ścisłej współpracy z lekarzem okulistą. Pomagają oni w procedurach doboru właściwej korekcji pooperacyjnej oraz wykonują kalkulacje soczewek wszczepialnych. Dzięki swojej wiedzy są w stanie znacznie częściej uświadomić pacjenta o nieprawidłowościach układu wzrokowego i odesłać do lekarza.
Terapeuta Widzenia – Osoby te skupiają się w swojej pracy na pomocy pacjentom z zaburzeniami układu wzrokowego, u których możliwa jest rehabilitacja wzrokowa. Ich wiedza pozwala dobrać odpowiednie zestawy ćwiczeń do występującego problemu.
Optometrysta pediatryczny – bardzo ciężka specjalizacja skupiająca się na doborze pomocy optycznych dla dzieci.
Specjalista słabowidzenia – osoby wybierające tą specjalizacje posiadają wiedzę z zakresu niedowidzenia i słabowidzenia. Dzięki temu mogą dobierać specjalistyczne lupy oraz lornetki, które dają możliwość pacjentom funkcjonowanie w społeczności.
JAK BADA OPTOMETRYSTA?
Samo badanie wzroku różni się od tego wykonywanego przez lekarza okulistę. Nadrzędnym zadaniem, które okuliści wykonują z największą starannością jest badanie pod kątem chorobowym, którego optometrysta nie wykonuje. Badanie optometryczne składa się z:
1. Wywiadu, który ma na celu pozyskanie wiedzy o pacjencie o jego stanie zdrowotnym (wpływającym na wadę wzroku), jego przyzwyczajeniach (wpływa na możliwości korekcji) oraz sylwetce ogólnej.
2. Badanie wstępne, sprawdzające ogólne funkcjonowanie narządu wzroku jako całości.
3. Subiektywne badanie – każdy pacjent jest w stanie rozpoznać tę część badania. Pacjent po przez specjalne urządzenie (foropter) lub oprawę próbna czyta literki (lub znaki) na tablicy. Zadaniem specjalisty jest na podstawie odpowiedzi pacjenta dobrać jak najlepszą kolekcję.
4. Badanie stanu obuocznego – zadanie układy wzrokowego jest funkcjonowanie w oparciu o informacje pochodzące z obu oczu. W związku z tym bardzo ważne jest sprawdzenie jak wszystko funkcjonuje poprawnie w nowe dobranej korekcji.
5. Recepta – badanie kończy się zazwyczaj wydaniem recepty na pomoce wzrokowe. W zależności od rodzaju badania mogą to być okulary, soczewki kontaktowe, lub specjalistyczne urządzenia.
6. Diagnostyka – optometryści podczas badania dokonują szeregu oględzin narządu wzroku w poszukiwaniu jawnych dysfunkcji oraz patologii. W przypadku zaobserwowania kierują do odpowiedniego specjalisty.
Ważnym jest aby pamiętać, iż optometrysta nie zastępuje lekarza okulisty a wspiera jego pracę poprzez stanowienie pierwszego specjalisty na drodze pacjenta do lepszego widzenia. Ścisła współpraca tych dwóch rożnych zawodów jest niezwykle istotna i coraz częściej zauważalna.
Źródła:
Groscenor T., Optometria, Elsevier 2011.
Styszyńki A., Korekcja wad wzroku – procedury badania refrakcji, ∝-Medica Press 2019.
http://www.ptoo.pl/optometria/optometria/ (dostęp luty 2020)
https://wynagrodzenia.pl/moja-placa/ile-zarabia-optometrysta (dostęp 2020)
http://oculino.com/optometrysta-okulista-ortoptysta/ (dostęp luty 2020)
https://www.krio.org.pl/kim-jest-optometrysta/ (dostęp luty 2020)